ESNH roept gemeenten op om kracht burgerinitiatieven in te zetten bij energietransitie

N.a.v. de Voortgangsrapportage van de Regionale Energiestrategie (RES) die op 23 februari werd gepubliceerd, heeft Energie Samen Noord-Holland (ESNH) een speciale notitie opgesteld. Hierin worden gemeenten in Noord-Holland ingelicht over hoe lokale initiatieven en energiecoöperaties een belangrijke rol kunnen spelen bij de energietransitie en hoe ESNH hierbij behulpzaam kan zijn.

Uit de “Eerste voortgangsreportage Regionale Energiestrategie” in Noord-Holland blijkt dat veel gemeenten al aan de slag zijn gegaan, maar dat er nog veel te weinig wordt gedaan om de doelen van het Klimaatakkoord voor 2030 te halen, d.w.z. 49% reductie van de CO2-uitstoot in 2030 (zie: Noord-Holland Noord en Noord-Holland Zuid).

Draagvlak

Er is een groot draagvlak onder de bevolking voor het realiseren van deze klimaatdoelstellingen, mits dit op een rechtvaardige manier gebeurt (Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid). Tot nog toe is echter onvoldoende gebruik gemaakt van de inbreng van burgers en burgercoöperaties.

In onderstaande notitie informeren we u welke rol burgerinitiatieven kunnen spelen bij de versnelling van de energietransitie in uw gemeente. Energie Samen Noord-Holland kan hierbij behulpzaam zijn.

U kunt de notitie ook hier downloaden.

Energie Samen Noord-Holland

Energie Samen Noord-Holland (ESNH) is de provinciale organisatie die lokale energiecoöperaties ondersteunt. ESNH helpt bij het vormgeven van het gemeentelijke beleid op het gebied van de energietransitie (warmte, besparing, duurzame opwek, elektrische deelauto’s). ESNH werkt ook samen met de Natuur en Milieufederatie Noord-Holland in het kader van de Participatiecoalitie Noord-Holland.

Wat hebben de energiecoöperaties in Noord-Holland al bereikt?

De 102 huidige energiecoöperaties in Noord-Holland doen het goed, getuige ook een verslag op de site van Energieregio NH. Anno 2023 hebben we, als het gaat om grootschalige zon-, wind- en warmteprojecten de volgende prestaties op ons conto:

• 190 collectieve grote zonnedaken gerealiseerd

• 75 collectieve grote zonnedaken in de pijplijn

• 4 collectieve grondgebonden zonneparken gerealiseerd

• 10 collectieve grondgebonden zonneparken in de pijplijn

• 21 collectieve windmolenprojecten gerealiseerd (opstellingen vanaf 1 molen tot 7)

• 4 coöperatieve windmolenprojecten in voorbereiding (waarvan 2 vernieuwing)

• 15 collectieve warmtenet-projecten in voorbereiding.

Hoe kunt u in uw gemeente burgercoöperaties betrekken bij het duurzame energiebeleid?

1. Erken burgercoöperaties als een volwaardige partner in de realisatie van de gemeentelijke duurzaamheidsdoelstellingen door het tijdig delen en afstemmen van plannen mbt verduurzaming. Door gebruik te maken van de kennis en kunde, die beschikbaar is bij coöperaties en mogelijk zelfs een deel van haar taken op dit vlak te delegeren aan de lokale energiecoöperatie, wat op sommige plekken met succes gebeurt.
2. Bevorder en faciliteer het ontstaan van nieuwe burgerinitiatieven rond duurzame energie waar deze ontbreken.
3. Bevorder de samenwerking tussen deze initiatieven onderling en met het lokale bedrijfsleven, woningcorporaties en relevante maatschappelijke organisaties.
4. Omarm het principe van ‘ten minste 50% lokaal eigendom’ van grootschalige duurzame opwek. Om dit te realiseren en meer als een ambitie te laten zijn is een actief beleid van de gemeente noodzakelijk.
5. Biedt publieke grond in eerste instantie aan een of meer lokale energie coöperaties.
6. Geef grondeigenaren of projectontwikkelaars alleen zicht op een vergunning wanneer ten minste 50% lokaal eigendom verzekerd is. Het uitdragen van de wenselijkheid van tenminste 50% lokaal eigendom en actieve participatie in de planontwikkeling in het gemeentelijke beleid is onvoldoende om iets van dit doel te realiseren.
7. Ga uit van een integrale aanpak waarbij warmte (“van het gas af”), besparing en duurzame energieproductie integraal worden bekeken.
8. Ondersteun het oprichten van een gemeentelijk ‘revolverend’ fonds ten behoeve van de aanschaf van zonnepanelen, warmtepompen, isolatiemaatregelen door burgers, waarbij de aanschaf gefinancierd wordt uit dit fonds en de terugbetaling uit de bespaarde energiekosten afkomstig is.
9. Maak windinitiatieven mogelijk waar hier draagvlak voor is en de directe omwonenden de molen (voor minimaal 50%) in eigendom hebben.
10. Zorg ervoor dat er geen publiek dak is dat niet gebruikt wordt voor energie-opwek. Dat kan zijn voor eigen gebruik, maar ook als postcoderoosproject (SCE) of SDE++ project. Biedt deze daken uit eigen beweging aan een lokale coöperatie aan.
11. Bevorder het gebruik van daken en maak zonneweides mogelijk. Zet in op beiden. Zonder zon-op-land halen we de gestelde doelen niet.
12. Ondersteun e-deelauto-projecten door het realiseren van oplaadpalen en door voor het gemeentelijk vervoer van ambtenaren gebruik te maken van e-deelauto’s. Baseer het aantal parkeerplaatsen bij nieuwbouw mede op het gebruik van e-deelauto’s.
13. Bevorder de versnelling van de aanvraagprocedures met betrekking tot projecten ter verduurzaming van de gemeentelijke energiehuishouding.

Contact

Waar u een goed contact heeft met uw gemeentelijke energiecoöperatie, kan deze notitie betrokken worden in het overleg met hen. Wanneer er in uw gemeente geen initiatief is, dan gaat ESNH graag met u in gesprek voor een oplossing.

Voor advies en ondersteuning bij het ontwikkelen en uitvoeren van beleid gericht op de inzet van lokale coöperaties kunt u contact opnemen met de directeur van ESNH, Aernoud Olde: aernoud.olde@energiesamennoordholland.nl.